“Văn học là nhân học”, mỗi tác phẩm văn học đều là kết tinh của những giá trị tinh thần, tư tưởng và thẩm mỹ sâu sắc. Việc ôn tập các tác phẩm văn học trọng tâm không chỉ giúp các em học sinh đạt kết quả cao trong các kỳ thi mà còn nuôi dưỡng tâm hồn, mở rộng hiểu biết về con người và cuộc sống. Vậy làm cách ôn tập các tác phẩm văn học trọng tâm như thế nào cho hiệu quả? Hãy cùng cô tìm hiểu nhé!
Hiểu Rõ Nội Dung, Bố Cục Tác Phẩm Là Gì?
Điều quan trọng đầu tiên khi ôn tập văn học chính là nắm vững nội dung và bố cục của tác phẩm. Các em cần:
- Đọc kỹ tác phẩm ít nhất 2-3 lần: Lần đầu, hãy đọc để cảm nhận mạch truyện, khám phá thế giới nghệ thuật của tác giả. Những lần tiếp theo, tập trung phân tích chi tiết, ghi nhớ nội dung chính của từng phần, từng chương.
- Xác định bố cục tác phẩm: Mỗi tác phẩm đều có bố cục riêng. Việc xác định bố cục giúp các em nắm được mạch truyện, mối liên hệ giữa các phần, từ đó hiểu sâu sắc hơn ý nghĩa của tác phẩm.
- Tóm tắt nội dung chính: Hãy thử tóm tắt nội dung chính của tác phẩm bằng ngôn ngữ của mình. Điều này giúp các em ghi nhớ lâu hơn và rèn luyện khả năng diễn đạt.
Ví dụ: Với tác phẩm “Chí Phèo” của Nam Cao, các em cần nắm được nội dung chính của từng phần:
- Phần 1: Giới thiệu Chí Phèo – con quỷ dữ của làng Vũ Đại.
- Phần 2: Quá trình tha hóa thành “con quỷ dữ” của Chí.
- Phần 3: Sự thức tỉnh trong con người Chí Phèo khi gặp Thị Nở.
- Phần 4: Bi kịch của Chí và kết cục bi thảm.
Phân Tích Chi Tiết Các Yếu Tố Hình Thức Nghệ Thuật
Văn học là nghệ thuật của ngôn từ. Việc phân tích các yếu tố hình thức như: thể loại, ngôn ngữ, hình ảnh, giọng điệu… giúp các em hiểu được dụng ý nghệ thuật của tác giả và cảm nhận sâu sắc hơn giá trị của tác phẩm.
- Thể loại: Xác định thể loại của tác phẩm (truyện ngắn, tiểu thuyết, thơ, kịch…) và những đặc trưng cơ bản của thể loại đó.
- Ngôn ngữ: Tác giả sử dụng ngôn ngữ gì? Giọng điệu ra sao? Cách sử dụng ngôn ngữ có gì đặc biệt?
- Hình ảnh: Tác phẩm sử dụng những hình ảnh nào? Ý nghĩa biểu tượng của các hình ảnh đó là gì?
- Biện pháp tu từ: Tác giả sử dụng những biện pháp tu từ nào? Tác dụng của các biện pháp tu từ đó là gì?
Ví dụ: Khi ôn tập bài thơ “Việt Bắc” của Tố Hữu, các em cần phân tích:
- Thể loại: Thể thơ lục bát, mang âm hưởng ngọt ngào, tha thiết.
- Ngôn ngữ: Sử dụng nhiều từ ngữ địa phương, gợi không gian núi rừng Việt Bắc.
- Hình ảnh: Hình ảnh “mưa nguồn suối lũ”, “hoa chuối đỏ tươi”, “núi rừng Việt Bắc”…
- Biện pháp tu từ: So sánh, ẩn dụ, nhân hóa… làm tăng giá trị biểu cảm cho câu thơ.
Liên Hệ Tác Phẩm Với Các Tác Phẩm Khác Và Với Thực Tiễn Cuộc Sống
Để bài văn thêm sâu sắc và phong phú, các em cần:
- Liên hệ với các tác phẩm khác: Tìm ra điểm giống và khác nhau về nội dung, nghệ thuật giữa tác phẩm đang ôn với các tác phẩm khác cùng chủ đề, cùng thời kì hoặc khác thời kì.
- Liên hệ với thực tiễn: Rút ra những bài học kinh nghiệm từ tác phẩm, liên hệ với bản thân, gia đình và xã hội.
Ví dụ: Khi ôn tập tác phẩm “Vợ chồng A Phủ”, ngoài việc phân tích số phận của Mị, A Phủ, các em có thể liên hệ với những tác phẩm khác cùng đề tài như “Vợ nhặt” của Kim Lân, “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố,… để thấy được bức tranh toàn cảnh về nỗi khổ của người nông dân trước cách mạng.
Luyện Tập Viết Các Dạng Bài Thường Gặp
Để tự tin khi bước vào phòng thi, các em cần luyện tập viết các dạng bài thường gặp như:
- Tóm tắt tác phẩm.
- Phân tích nhân vật.
- Phân tích đoạn trích.
- So sánh, đối chiếu.
- Nghị luận văn học.
Nên tham khảo các bài văn mẫu, bài giảng của thầy cô để học hỏi cách diễn đạt, cách làm bài sao cho logic, sáng tạo.
Kết Luận
Ôn tập văn học là một quá trình lâu dài, đòi hỏi sự kiên trì và yêu thích. Cô hy vọng những chia sẻ trên sẽ giúp các em có cách ôn tập các tác phẩm văn học trọng tâm hiệu quả, đạt được kết quả cao trong học tập!
Các em còn thắc mắc gì về cách ôn tập hay có những phương pháp học tập hiệu quả nào khác, đừng ngại ngần chia sẻ ở phần bình luận bên dưới nhé!