Chắc hẳn bạn đã từng nghe câu nói: “Văn học bắt nguồn từ đời sống”. Quả thật vậy, những tác phẩm văn học, dù là thơ ca bay bổng hay truyện ngắn, tiểu thuyết đầy tính hư cấu, đều ít nhiều phản ánh hiện thực cuộc sống. Vậy nên, việc liên hệ thực tế trong bài nghị luận văn học là vô cùng quan trọng. Nó giúp bài viết của chúng ta thêm phần thuyết phục, sâu sắc và “thấm” hơn.
Nhưng liên hệ thực tế như thế nào cho hiệu quả? Làm sao để những minh chứng từ đời sống thực sự làm sáng tỏ vấn đề nghị luận, thay vì lạc đề hay gượng ép? Hãy cùng thầy cô tìm hiểu nhé!
Vì sao phải liên hệ thực tế trong bài nghị luận văn học?
Việc liên hệ thực tế giống như sợi dây kết nối giữa tác phẩm văn học với đời sống muôn màu xung quanh chúng ta. Nó có vai trò vô cùng quan trọng, cụ thể là:
- Làm sáng tỏ vấn đề: Giúp bạn chứng minh luận điểm, làm rõ thông điệp của tác giả cũng như những suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về tác phẩm một cách cụ thể, dễ hiểu.
- Tăng tính thuyết phục: Thay vì chỉ dựa vào lý lẽ, việc đưa ra dẫn chứng thực tế giúp bài viết của bạn trở nên đáng tin cậy, có sức nặng hơn.
- Gây ấn tượng với người đọc: Bài viết sẽ trở nên gần gũi, dễ đọc, dễ nhớ và “đọng” lại nhiều hơn trong lòng người đọc.
Cách liên hệ thực tế hiệu quả trong bài nghị luận văn học
Để liên hệ thực tế một cách hiệu quả, các em cần lưu ý một số điểm sau:
1. Lựa chọn thực tế phù hợp
- Liên quan đến nội dung, chủ đề tác phẩm: Đây là yếu tố quan trọng nhất. Thực tế được lựa chọn phải có mối liên hệ mật thiết với nội dung tác phẩm, góp phần làm rõ luận điểm mà bạn đang phân tích.
- Gần gũi, dễ hiểu: Nên lựa chọn những vấn đề quen thuộc trong đời sống hàng ngày, tránh xa lạ với tuổi thơ, lứa tuổi học sinh hoặc quá khó hiểu.
- Đảm bảo tính chính xác: Thông tin đưa ra cần chính xác, đáng tin cậy, có nguồn gốc rõ ràng.
Ví dụ, khi phân tích về số phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến qua tác phẩm “Chuyện người con gái Nam Xương” (Nguyễn Dữ), em có thể liên hệ đến những câu chuyện có thật về bi kịch của người phụ nữ trong quá khứ, hoặc những hoàn cảnh éo le, những định kiến xã hội mà phái đẹp phải đối mặt trong cuộc sống hiện đại.
2. Lồng ghép thực tế một cách tự nhiên, khéo léo:
- Tránh sa đà vào kể chuyện: Nên đưa ra một cách cô đọng, súc tích, tập trung vào những khía cạnh liên quan đến luận điểm.
- Kết nối logic với nội dung tác phẩm: Sử dụng linh hoạt các từ ngữ nối, các phép liên kết để tạo sự liên kết chặt chẽ giữa dẫn chứng thực tế với nội dung tác phẩm.
Ví dụ:
- Thay vì: “Trong xã hội ngày nay, vẫn còn nhiều người phụ nữ chịu bất công…”
- Hãy viết: “Phải chăng, hình ảnh Vũ Nương chịu oan khuất vẫn còn đâu đó trong xã hội hiện đại, khi mà…”
3. Sử dụng đa dạng các cách liên hệ thực tế:
- Dẫn chứng từ đời sống: Câu chuyện có thật, sự kiện lịch sử, nhân vật tiêu biểu…
- Ca dao, tục ngữ, danh ngôn: Những câu nói cô đọng, chứa đựng bài học, kinh nghiệm sống của dân gian.
- Thực tế bản thân: Những trải nghiệm, suy nghĩ, cảm nhận của chính bản thân về vấn đề đang bàn luận (Lưu ý: Vừa phải, tránh chủ quan).
Ví dụ:
- Dẫn chứng đời sống: “Câu chuyện về chị Nguyễn Thị A, người phụ nữ bị chồng bạo hành suốt nhiều năm trời là một minh chứng rõ nét cho…”
- Ca dao, tục ngữ: Câu ca dao “Thân em như tấm lụa đào, Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai” chính là tiếng lòng của biết bao người phụ nữ xưa…”,
- Trải nghiệm bản thân: ” Bản thân em cũng từng chứng kiến một người bạn của mình bị đối xử bất công chỉ vì là con gái…”
Một số lưu ý khi liên hệ thực tế trong bài nghị luận văn học
- Không nên quá lạm dụng: Việc liên hệ thực tế chỉ nhằm mục đích hỗ trợ cho việc phân tích tác phẩm, không nên sa đà vào phân tích, bình luận về thực tế.
- Đảm bảo tính khách quan: Tránh đưa ra những quan điểm phiến diện, cảm tính.
- Vận dụng linh hoạt: Tùy vào yêu cầu đề bài, đặc trưng thể loại, nội dung tác phẩm mà lựa chọn cách liên hệ phù hợp.
Kết luận
Liên hệ thực tế là một kỹ năng quan trọng giúp bài nghị luận văn học của các em trở nên sâu sắc, thuyết phục và ấn tượng hơn. Hy vọng những chia sẻ trên đây của thầy cô sẽ giúp các em tự tin hơn khi vận dụng kỹ năng này vào bài làm của mình.
Các em còn thắc mắc gì về cách liên hệ thực tế hoặc muốn được hướng dẫn chi tiết hơn với một tác phẩm cụ thể, hãy để lại bình luận bên dưới nhé! Đừng quên chia sẻ bài viết hữu ích này đến bạn bè và cùng đón đọc những bài giảng tiếp theo của thầy cô!